Η «Παναγία της Βλαχέρνας»
Η «Παναγία της Βλαχέρνας» κτίστηκε στις αρχές του 13ου αι. και πήρε το όνομά της από το ομώνυμο μοναστήρι της Κωνσταντινούπολης. Αρχικά ήταν κτισμένη ως καθολικό μοναστηριού διακοσμημένη με τοιχογραφίες, γλυπτά, μαρμαροθετήματα και ψηφιδωτά. Οι πρώτες της καλόγριες κατάγονταν από αριστοκρατικές οικογένειες του Βυζαντίου και κατέφυγαν στην Άρτα μετά την κατάκτηση της Πόλης από τους Λατίνους το 1204. Η Βλαχέρνα ονομάζεται και «βασιλομονάστηρο»- εκεί έχουν ταφεί αρκετά μέλη της οικογένειας των Κομνηνοδουκάδων δεσποτών του Κράτους της Ηπείρου, όπως ο δεσπότης Μιχαήλ Β΄ Δούκας Κομνηνός και οι γιοι του, Ιωάννης και Μιχαήλ που πέθαναν σε νεαρή ηλικία. Στον κοινό τάφο των δύο αδερφών αναγράφεται σε έμμετρο λόγο «μήτηρ γαρ ημίν μία και νηδύς μία/ εις φως [παρ]ήξε η βασίλισσα Δούκαινα Θεοδώρα... Γη και τάφος χωρεί με διπλώ τω μόρω» (η γη έγινε τάφος και για τα δυο μικρά παιδιά).
Ο ναός που σώζεται σήμερα είναι υστεροβυζαντινός. Ανοικοδομήθηκε τον πρώιμο 13ο αιώνα στον τύπο της τρίκλιτης θολωτής βασιλικής. Σε αυτήν προστέθηκαν στα μέσα του ίδιου αιώνα ένας τρούλος σε κάθε κλίτος και ένα φουρνικό στο βόρειο κλίτος, δημιουργώντας μια ιδιόμορφη τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική με τρεις τρούλους. Στα τέλη του 13ου αιώνα, όπως υποδεικνύει η χρονολόγηση των τοιχογραφιών του, προστέθηκε νάρθηκας και ενδεχομένως άλλα προσκτίσματα και παρεκλήσια, τα οποία σήμερα σώζονται μετά την αναστήλωση που έγινε.
Βλαχέρνα, τοιχογραφία του 13ου αι.. Γυναίκες της εποχής, μέλη της αριστοκρατίας στην πρώτη σειρά και του απλού λαού έπειτα, παρακολουθούν τη λιτανεία της Οδηγήτριας.
