Οι μαθητές/-ήτριες εξετάζονται σε κείμενο γραπτό που διανέμεται φωτοτυπημένο, το οποίο είναι ένα από τα διδαγμένα κείμενα, χωρίς το εισαγωγικό σημείωμα και τα γλωσσικά σχόλια του βιβλίου.
Οι μαθητές/-ήτριες καλούνται να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις δύο θεμάτων.
1.α. Το πρώτο θέμα περιέχει ερωτήσεις κατανόησης με τις οποίες ελέγχεται η ικανότητα των μαθητών/-τριών είτε να εντοπίζουν και να παρουσιάζουν πληροφορίες που υπάρχουν στο κείμενο είτε να ερμηνεύουν σημεία του κειμένου αξιοποιώντας τη λεξικογραμματική του μορφή (λεξιλόγιο, γραμματική, συντακτικό).
Το πρώτο θέμα αναλύεται σε δύο ισοδύναμα υποερωτήματα (4 + 4 μονάδες) και βαθμολογείται με 8 μονάδες.
1.β. Στη Γ΄ Τάξη Γυμνασίου το ένα υποερώτημα του πρώτου θέματος αφορά σε μετάφραση αποσπάσματος (4-6 στίχων) του κειμένου.
2. Το δεύτερο θέμα αφορά στο λεξιλόγιο και τη γραμματικοσυντακτική δομή του κειμένου.
Με τις ερωτήσεις-ασκήσεις του δεύτερου θέματος ελέγχεται η ικανότητα των μαθητών/-τριών: ως προς το λεξιλόγιο
- να αναγνωρίζουν σημασίες λέξεων της αρχαίας ελληνικής και να τις συνδέουν με αντίστοιχες λέξεις της νέας ελληνικής
- να διακρίνουν συγγένειες μεταξύ των λέξεων (ομόρριζες, παράγωγες, σύνθετες, συνώνυμες, αντώνυμες, παρώνυμες κ.λπ.) ως προς τη γραμματικοσυντακτική δομή του κειμένου
- να αναγνωρίζουν γραμματικά και συντακτικά όρους της πρότασης ή/και είδη προτάσεων
- να μετασχηματίζουν όρους της πρότασης.
Οι παραπάνω ικανότητες ελέγχονται με ερωτήσεις-ασκήσεις κλειστού τύπου: αντιστοίχισης ή σύζευξης, πολλαπλών επιλογών, επιλογής Σωστού-Λάθους, συμπλήρωσης, διάταξης/ διαβάθμισης.
Το δεύτερο θέμα αναλύεται σε τρία ισοδύναμα υποερωτήματα (ένα για το λεξιλόγιο, ένα για τη γραμματική και ένα για το συντακτικό). Κάθε υποερώτημα βαθμολογείται με 4 μονάδες (Σύνολο: 12 μονάδες).
Β. Στον κλάδο των Αρχαίων Ελληνικών Κειμένων από Μετάφραση
Δίνεται διδαγμένο κείμενο (20-30 στίχων) σε φωτοτυπία και οι μαθητές/τριες καλούνται να απαντήσουν σε τρία θέματα:
1. Το πρώτο θέμα αναφέρεται στην κατανόηση του κειμένου και αναλύεται σε δύο ισοδύναμα υποερωτήματα. Με αυτό ελέγχεται η ικανότητα των μαθητών/τριών:
- είτε να εντοπίζουν στο κείμενο ορισμένες πληροφορίες, όπως τα πρόσωπα, τον χώρο, τον χρόνο, το σκηνικό, το κοινωνικό πλαίσιο, το πρόβλημα που απασχολεί τα πρόσωπα, κατευθύνει τη δράση τους κ.τ.λ., τεκμηριώνοντας την άποψη τους με στοιχεία του κειμένου,
- είτε να αναγνωρίζουν τα βασικά θέματα ή τις ιδέες που προκύπτουν από το κείμενο τεκμηριώνοντας την άποψη τους με στοιχεία που εντοπίζονται στο κείμενο ή/και με πληροφορίες που υπάρχουν στα εισαγωγικά κείμενα και στα ερμηνευτικά σχόλια του διδακτικού βιβλίου.
Το συγκεκριμένο θέμα βαθμολογείται με οκτώ (08) μονάδες (4+4).
2. Το δεύτερο θέμα αναφέρεται σε ζητήματα δομής του κειμένου και μπορεί να αναλύεται σε δύο ισοδύναμα υποερωτήματα όπως:
- Χωρισμός σε μικρότερες ενότητες με κριτήρια αφηγηματικά ή θεματικά και απόδοση πλαγιότιτλων.
- Εντοπισμός και αξιολόγηση του ρόλου των εκφραστικών τρόπων, αφηγηματικής και περιγραφικής τεχνικής:
– οπτική της αφήγησης (πρωτοπρόσωπη, τριτοπρόσωπη, μικτή)
– διάλογος, μονόλογος, ειρωνεία, σχόλιο
– λειτουργία του χρόνου (στοιχεία προοικονομίας, χρονικές αναδρομές, επιτάχυνση και επιβράδυνση)
– σχήματα λόγου (παρομοίωση, μεταφορά κ.ά)
Το δεύτερο θέμα βαθμολογείται με έξι (06) μονάδες (3+3).
3. Το τρίτο θέμα μπορεί να αναλύεται σε δύο ισοδύναμα υποερωτήματα με τα οποία οι μαθητές/τριες καλούνται:
- να χαρακτηρίζουν πρόσωπα, λαμβάνοντας υπόψη στάσεις, σκέψεις, δράσεις, συναισθήματα. αξίες, ιδέες, συμπεριφορά των προσώπων του κειμένου και τον αντίκτυπο στα άλλα κειμενικά πρόσωπα
- να βρίσκουν, να ταξινομούν και να αξιολογούν στοιχεία πολιτισμού που εντοπίζονται στο κείμενο (θεσμοί, ήθη και έθιμα, αξίες, ιδέες, οικονομία, υλικά αγαθά, κ.ά.), να συνδέουν στοιχεία του κειμένου με τη σύγχρονη πραγματικότητα ή να συγκρίνουν ένα παράλληλο κείμενο με το κύριο κείμενο όσον αφορά ιδέες, αξίες ή στάσεις και συμπεριφορά προσώπων που εντοπίζονται σ` αυτά.
Το τρίτο θέμα βαθμολογείται με έξι (06) μονάδες (3+3).
Η ισχύς της απόφασης αυτής αρχίζει από το σχολικό έτος 2020-21.